Via het hotel/guesthouse regelen we een chauffeur met auto voor de vier uur durende rit van Ruteng naar Bajawa waar we traditionele dorpen willen bezoeken. We hebben de route last-minute omgegooid en dit dorp ertussen gepropt omdat een traditioneel dorp bezoeken vanaf andere locaties een te lange wandeling zou zijn plus een overnachting in het dorp wat we in combinatie met Noa niet zagen zitten.
Onze chauffeur is erg aardig en verteld ons onderweg over vulkanen en andere dingen die we zien, een stuk buiten Ruteng stopt hij bij een prachtig meer. Wanneer we druk foto’s aan het nemen zijn zien we ineens dat er allemaal apen in de bomen zitten op maar een paar meter afstand, wow. Nog een uur rijden en de chauffeur vraagt of we van Arak houden en of we willen stoppen bij een stokerij. Arak is een lokale alcoholische drank die gestookt wordt van gefermenteerde palmboom bloemen en die traditioneel gemixt wordt met honing en limoenen, of met sprite. Daar heb ik wel zin in en mijn zussen moeten lachen.
We hebben op Bali al eerder zo’n Arak cocktail met limoen en honing geproefd en die waren erg lekker. Er zijn drie sterktes waar we uit kunnen kiezen, en we zijn het unaniem eens dat de sterkste versie (die driemaal gestookt is en 48% alcohol bevat) het lekkerste is en kopen daar een halve liter van om onze eigen drankjes te kunnen mixen.

Terug in een tijdmachine

Eénmaal in Bajawa aangekomen checken we in bij ons guesthouse met grote schone kamers en een warme eigen douche per kamer en gaan daarna op zoek naar eten. Het restaurantje dat we vinden heeft geen bijzonder eten en daarom eten we ’s avonds ergens anders. Helaas hadden we dat beter niet kunnen doen; de volgende ochtend blijkt dat Wendy die nacht heeft overgegeven, Danielle zich nu beroerd voelt en ik me ook niet helemaal lekker voel.
Toch willen we op pad en gaan we met de chauffeur van de rit naar Bajawa naar twee traditionele dorpen. Het voelt heel raar om zo’n eeuwenoud dorp binnen te lopen en rond te kijken, maar de bewoners vinden het geen enkel probleem als je het gastenboek maar tekent en een kleine donatie van enkele euro’s per groep achterlaat. Als we terug lopen naar de auto komt er een stokoude dame naar ons toe schuifelen, als ze had verteld dat ze twee honderd jaar oud was had ik het zo geloofd. Ze wil even Noa bekijken en heeft een papaya voor hem meegenomen. We geven haar wat geld als dank en vragen of we met haar op de foto mogen.
In het tweede dorp dat Bena heet heb je een prachtig uitzicht vanaf het dorp op een vallei waar zich nog meer dorpjes bevinden. Het is alsof we terug zijn gegaan in de tijd, het enige wat het verraad is een motor hier en daar. Na de dorpen brengt onze chauffeur ons naar een warm waterbron waar koud water zich met het hete water mixt en je de rivier in kan om te badderen, het is er heerlijk en we genieten van het koude en hete water.

Slecht weer in het piepkleine dorpje Riung

De chauffeur biedt ons aan om ons naar onze volgende bestemming te brengen maar zijn prijs gaat per rit omhoog dus dit zal de laatste rit met hem zijn. De weg naar Riung is er ééntje met erg slecht wegdek maar een prachtige omgeving en we stoppen onderweg een paar keer om rond te kijken en foto’s te nemenn. Van te voren hebben we een reservering gemaakt bij een guesthouse gerund door missionarissen en we worden ontvangen door non Maria (echt waar).
We hebben een kamer die grenst aan een mooie binnenplaats en gaan meteen naar het strand om te lunchen. We zijn al gewaarschuwd dat het lang zal duren voordat het eten klaar is maar het wachten is het waard, we krijgen een gigantische verse vis met tomatensaus en rijst, hmmmm. Onze chauffeur heeft een vriend opgehaald die kapitein is en ons rond de zeventien eilanden wil rondvaren waar het dorp Riung bekend om is. Maar hij vraagt een enorme bedrag, bijna drie keer meer dan wat we hadden verwacht dus ik noteer zijn telefoonnummer en zeg dat we erover na willen denken. Na het eten komt onze chauffeur met een alternatief, de broer van de kapitein is eigenaar van een boot en wil ons voor ruim dertig euro minder meenemen de volgende dag. We spreken meteen met hem af.
Als we wakker worden is het grijs en bewolkt, niet wat we verwacht hadden bij een snorkeltour maar we lopen toch naar de kleine haven. De tweede broer staat op ons te wachten samen met een kapitein, we varen uit richting een groot mangrove bos. Als we in de buurt komen zien we tienduizenden grote fruit vleermuizen door de lucht vliegen. De bomen zitten bomvol met vleermuizen, het is een ongelofelijk gezicht. Na de vleermuizen gaan we snorkelen maar het is zo’n slecht weer dat we na een lunch in de stromende regen en nog een rif terug gaan richting de haven.

Turquoise stenen op het strand

De volgende ochtend komt de lokale bus ons ophalen bij de missionarissen, iedereen staat bij de poort om afscheid van ons te nemen en non Maria staat voorop te zwaaien. We hebben een klein bankje waar onze knieën amper tussen passen, en die van Wendy al helemaal niet. Dubbelgevouwen proberen we een beetje een comfortabele houding te vinden. Als we bijna het dorp uit zijn wisselt de chauffeur met de eigenaar van de bus, maar het rijden wordt er niet beter op.
Hij schakelt veel te laat of helemaal niet, rijdt keihard en ook gewoon door/over gaten heen, we houden ons hart vast – en dan gebeurd het. Als hij een modderpoel ziet geeft hij gas in plaats van te remmen en de bus verliest grip op de weg, alles gaat ineens in slow motion, de bus begint te zwenken, glijdt zijwaarts over de weg en ik hoor iemand hardop bidden. De bus blijft doorschieten, tipt een stukje over en land dan gelukkig weer op z’n 4 wielen. Iedereen haalt opgelucht adem, wat een malloot. Daarna lijkt hij wel iets rustiger te rijden en vraagt Wendy even later bij hem voorin te komen zitten. Een verademing voor Wendy maar ook meer plek voor ons.
Eénmaalin Ende aangekomen gaan we lunchen en op zoek naar het huis waar Sukarno woonde, maar onderweg stoot Michiel zijn voet aan een stuk metaal dat uit de grond steekt en haakt af. Ik ga met mijn zussen verder, het huis is niet bijzonder en we besluiten door te lopen naar de markt voor wat lekkers. Het is één van de eerste keren dat we met zijn drieën lopen en we krijgen hele andere aandacht dan als Michiel er bij is. We krijgen van alles naar ons hoofd geslingerd, allerlei lieve en vriendelijke opmerkingen, verzoeken naar onze telefoonnummers maar ook andere, minder aangename voorstellen. Bizar dat het zo’n verschil maakt of er een man in het gezelschap is of niet.
De volgende dag lopen we met zijn allen naar het centrum om een bemo te regelen om ons naar twee stranden te brengen. Ende staat bekend om een strand met turquoise stenen, moeilijk te geloven totdat je op het zwarte zand staat met de blauw-groene stenen die rijken zover je kijkt, heel bijzonder. Daarna brengt de chauffeur ons naar een zwart strand waar we maar heel even zwemmen want de golfslag is veel te sterk.

Kratermeren in drie kleuren

Vanaf Ende nemen we weer een lokale bus, maar dit keer met veel beenruimte, naar Moni, een klein dorpje aan de voet van vulkaan Kelimutu. Een vulkaan met drie kratermeren die regelmatig een andere kleur hebben van groen, blauw, rood tot zwart. Als we door de bergen rijden komen we tot stilstand, er wordt gewerkt aan de weg en we moeten wachten totdat de werkers gaan lunchen voordat we weer verder mogen. Een uur later kunnen we verder.
Moni is een dorpje met een lange straat, heel rustig en gezellig. We voelen ons er meteen thuis en gaan heerlijk lunchen bij een cafe boven aan een waterval die we na de lunch bezoeken. De volgende dag willen we eigenlijk een rustdag inlassen maar de eigenaar van ons guesthouse dringt erop aan om de vulkaan te bezoeken omdat het weer mooi is en het de volgende dag zondag is waarop de tarieven om de vulkaan te bezoeken flink omhoog schieten. Hij regelt een auto met chauffeur voor de heenweg, want we willen na het bezoek van de kratermeren terug lopen naar het dorp. De meren zijn prachtig, we lopen naar het hoogste uitkijkpunt van waar we alle drie de kratermeren goed kunnen zien. Op dit uitzichtpunt kan de lokale bevolking ons ook goed bekijken; we zijn de 2e attractie en worden meerdere malen gevraagd met verschillende families op de foto te gaan.
De weg naar beneden is enorm steil en valt vies tegen. Volgens de omschrijvingen van het reisboek zou het slechts twee uur wandelen zijn maar uiteindelijk doen we er drie en een half uur over en zijn we goed moe als we in de buurt van onze homestay stoppen voor een drankje en de lokale Moni cakejes gemaakt van aardappels, wortel, en maïs en dan gebakken in olie. Maar het was het wel waard.

De volgende dag neemt Michiel een rustdag terwijl wij drie zussen naar een warm waterbron in een rijstveld lopen slechts 45 minuten van Moni. Het is er ongelofelijk stil en we hebben de bron helemaal voor onszelf. De volgende dag gaan we terug met Michiel en Noa maar lopen eerst nog langs een prachtige waterval in een stille vallei. Als we bij de bron aankomen zijn er mensen, maar er gaan er ook een paar weg dus we hopen dat als we nog even wachten, dat we de bron voor onszelf zullen hebben. Maar er komen alleen maar meer mensen bij, al snel zitten we met z’n zeventienen in een bron van een paar vierkante meter. Alle vrouwen volledig aangekleed of in een grote doek gewikkeld en wij in onze bikini’s, een beetje ongemakkelijk maar wel weer een avontuur.
De laatste dag gaan we naar de lokale markt, en wat is dat een happening zeg – uit alle dorpen komen honderden mensen om hun tomaten, rijst, sinaasappels etc. te verkopen en komen mensen om in te kopen. We moeten tussen tientallen auto’s, minibusjes en motoren heen manoeuvreren om bij de markt te komen. Danielle onderhandeld op zijn Nederlands en koopt voor een bodemprijs een prachtige Indonesisch geweven rok wat ze Ikat noemen.
’s-Avonds is er een bruiloft in het dorp, een neef van de eigenaar van ons hostel gaat trouwen en wij worden ook uitgenodigd. Iedereen uit de omliggende dorpen zal er zijn, zo’n 2000 man, wow. We zijn ’s avonds te moe en gaan lekker slapen en hopen maar dat de man die ons de volgende ochtend naar Maumere zal brengen niet te hard doorfeest vannacht.

Een emotioneel afscheid

De volgende ochtend staan we allemaal vroeg klaar om richting Maumere te vertrekken maar de chauffeur laat nog op zich wachten, diarree zegt hij – te hard gefeest denken wij. Als hij eindelijk weer te voorschijn komt blijkt de auto niet te starten en het jumpstarten van de auto helpt niet. Of we “even” kunnen helpen om de auto de heuvel op te duwen. We starten met een man of 10 inclusief vrouwen en kinderen maar krijgen de auto niet de steile oprit op. Er komen nog een aantal mannen uit het dorp helpen en uiteindelijk lukt het.
De motor start weer als de auto de heuvel afrijdt en we gaan op weg. We stoppen bij een cacao plantage en mogen cacao vruchten proeven, hmmm. Daarna stoppen we bij een prachtig wit zandstrand waar we kokosnoten drinken en genieten van het prachtige uitzicht. Alleen als ik terug kom bij de auto komt de chauffeur ons tegemoet lopen. Hij heeft iets aan zijn vinger maar kan het niet uitleggen, of ik even mee kan komen. Hij slaat op een bamboe bank waaronder hij lag en er komen tientallen wespen uitvliegen, hij heeft op een wespennest gezeten en is gestoken. Of ik antibiotica voor hem heb, we hebben wel zalf voor na een insectenbeet en paracetamol.
Hij blijft klagen over zijn wespenbeet en stopt de auto drie kwartier voor aankomst bij een garage om een band te vervangen en geeft toe dat hij niet fit genoeg is om verder te rijden. Hij legt uit dat hij niet één keer, maar wel zeven keer is gestoken door de wespen en dat hij een vriend belt om ons verder te brengen.
Aan Wodong strand een half uur rijden voorbij Maumere hebben we via Airbnb een prachtig huis gehuurd van een Australisch stel. Het is bijna helemaal gemaakt van natuurlijke materialen, en ligt direct aan de zee. Het is er heerlijk, we hebben een keuken met koelkastje maar verder op het strand is ook een guesthouse waardoor we eten kunnen laten langs brengen als we geen zin hebben om te koken.

Helaas zijn de riffen voor de deur flink aangetast door een serie aardbevingen, maar het is toch leuk om te snorkelen. Na drie dagen gaan mijn zussen terug naar Nederland en verhuizen we naar het guesthouse met simpele bamboe hutjes. Dat is wennen zeg, het voelt erg stil en éénzaam zonder mijn zussen. De regen die er op hun vertrekdag valt maakt het er niet beter op, alsof heel Flores samen met mij afscheid neemt van hen. Gelukkig is het de volgende dag weer zonnig en gaan we op onze laatste dag op een snorkeltrip naar wat verder gelegen riffen die prachtig zijn.
Een mooi afscheid van dit fantastische eiland.