De laatste weken van onze reis krijgen we veel berichtjes van mensen die ons alvast een goede reis wensen en zich afvragen of we ook wel zin hebben om terug te komen naar Nederland. Het reizen verveeld nog niet, we zouden er zo nog een jaar aan vast willen plakken. Maar we zijn alle drie op onze eigen manier helemaal klaar om naar huis te gaan. Noa heeft zelfs heimwee en heeft het al weken elke dag over of we met het vliegveld naar Nederland gaan.
We hebben na jaren reizen een soort voldaan gevoel, niet dat we niet meer willen reizen – maar het gevoel dat Nederland en met name Haarlem is ons thuis is, is nog nooit zo sterk geweest.

Wat gaan we missen?

1. De prachtige natuur

Wat we dit jaar gezien hebben is ongelofelijk, hectaren zoutvlakten, stomende vulkanen, met vis wemelende zeeën, zinderende woestijn, oasis, witte zandstranden, duizelingwekkende bergen, groene jungle, zoetwatermeren, de mooiste zons- op en ondergangen, warm en koud waterbronnen, grote wolken partijen en eindeloze sterrenhemels. Wat is de wereld toch mooi en wat gaan we al dat moois missen.

Zonsondergang op het eiland Una Una, Indonesie

2. Wilde beesten

Iedereen om mij heen weet dat ik gek ben op beesten en mij waar kan inzet voor hun vrijheid en welzijn. Voor de reis had ik mij niet voor kunnen stellen hoeveel wilde beesten we zouden zien. Olifanten in Thailand, boa constrictor, anacondas en kaaimannen, zoetwater dolfijnen in de Amazone, lama’s en alpaca’s door heel Zuid-Amerika. Maar door het jaar heen ook tientallen soorten apen, slangen, kikkers, vissen, manta’s, haaien, spinnen en honderden vogelsoorten.
Met als kers op de taart een bezoek aan de Galapagos waar we twee en een halve week elke dag nieuwe diersoorten mochten ontmoeten. Om al deze dieren in het wild te zien, en van de indianen in de Amazone, onze divemasters in Azië, de tientallen vrijwilligers bij opvangcentra en de bewoners op de Galapagos te horen hoe ze elke dag zo gepassioneerd vechten om de leefgebieden te beschermen heeft mij een weer hoop gegeven, maar heeft ons vooral nog meer doen realiseren hoe teer het dierenleven op aarde is.

Komodo varaan in het National Komodo Park, Flores, Indonesie

Pelikanen in het Paracas Nature reserve, Peru

3. Elke dag zulke lieve en hartelijke mensen

We hebben zoveel leuke mensen ontmoet in hostels, op de bus, op stations, of gewoon onderweg. Zwervers die zo ontdaan waren over het zien van Noa dat ze met hun bedelgeld snoepjes voor hem kochten, gillende/zwaaiende mensen in auto’s die ons welkom heten in hun land en overal op straat mensen die even onze hand willen schudden of een praatje willen maken. Maar wat ons met name uit Zuid-Amerika het meeste bij blijft zijn de lokale gezinnen die hun huizen voor ons openende en ons ontvingen en afscheid namen met twee dikke zoenen. Bij wie we in de logeerkamer sliepen en zo gastvrij waren dat het voelde alsof we bij familie op bezoek waren. Noa klikte meteen met de kinderen, en kreeg speelgoed van kleinkinderen of buurkindjes om mee te spelen. We gaan ze allemaal missen, en hopen dat Noa hun uitnodigingen accepteert en als hij achttien is ze op zijn eigen wereldreis nog eens opzoekt.

Noa speelt in een restaurant met het zoontje van de eigenaresse, Laos

Groepje Bolivianen, Amerikaan, Nederlanders en Zuid Koreaan waar we drie dagen mee over de zoutvlaktes in Bolivia hebben gereden.

4. Cultuur snuiven

Elk land hebben we geprobeerd een beetje van de taal te leren, alle lokale gerechten te proeven en culturele gebruiken te leren. Gedag zeggen in Myanmar is Mingalaba, in Laos Saibaidee en Selemat pagi in Bahasa (Indonesië). We aten rat in de jungle van Laos, dronken thee van coca bladeren in Peru en Bolivia, aten gefrituurd brood voor ontbijt in Myanmar, dronken Arak (drank met 50% alcohol van gefermenteerde palmboom bloemen) in Indonesië, aten rups-achtige peulvruchten in Ecuador, termieten en cassave brood in de Amazone en leerden tientallen gerechten en snacks eten die voortaan in Nederland thuis ook op het menu zullen staan. Bezochten honderden kerken, tempels, musea, traditionele dorpen, lokale huizen en ruins.
Maar leerden in Azië ook afwassen met water uit de waterput, en de vaat doen met gekke blokken zeep in Zuid-Amerika, Michiel leerden een rok dragen in Myanmar, leerden hoe we gesloten Bolivianen op straat aan het glimlachen konden maken, hoe we in Zuid-Amerika douchten zonder geëlektrocuteerd te worden en hebben overal het openbaar vervoer systeem doorgrond. Het is wat reizen voor ons zo leuk maakt, een land in alle facetten bekijken als een klein kind en alles mogen uitproberen en wat gaan we dat missen.

Peulvruchten met zoete, zachte vruchten van binnen in Ecuador

Brood maken van cassave in de Amazone, Ecuador

Borden op straat tegen het spugen van betel spuug, Myanmar

5. Geen horloges en niks moeten

De meeste dagen staan we op met Noa als wekker, rustig ontbijten en uitzoeken waar we die dag zin in hebben; zwemmen, tempels bezoeken, een luierdag of actief trekken in de natuur. Geen afspraken, nergens hoeven zijn, doen waar je zin in hebt, eten wanneer je honger hebt en naar bed gaan wanneer je lijf moe is. Wat gaan we ons heerlijke vrije en natuurlijke ritme missen.

Onze hangmat op het strand van Port Barton, Palawan

Wat gaan we niet missen?

Maar reizen is natuurlijk niet alleen maar rozengeur en maneschijn. We hebben door veel straatarme landen gereisd en een jaar op reis betekend budget, budget, budget. Elk dubbeltje dat we hebben uitgegeven is over nagedacht. We konden voor een dagbudget per persoon van tussen de 10 en 20 euro niet slapen in hotels en niet eten in luxe restaurants, al hebben we een jaar lang over het algemeen heerlijk gegeten en geslapen. Dit zijn de dingen die we niet zullen missen.

1. Badkamer en keuken delen

Omdat ons budget voor een slaapplek rond de tien euro per dag lag hebben we in 80% van de accommodaties de keuken en badkamer moeten delen. Dat betekent vaak ‘s ochtends uren wachten voordat de wc vrij is, op de wc erachter komen dat je voorganger net het laatste wc papier heeft opgemaakt. In Zuid-Amerika verhitten mensen water elektrisch met erg gevaarlijke douchekoppen waar altijd draden uitsteken en je tijdens je haar uitspoelen nog al eens een elektrische schrok krijgt. En de keuken delen met mensen die niks achter zichzelf opruimen of hele andere hygiëne standaarden hebben. Hoe simpel de keukens ook waren, dat maakte me niet uit, maar koken in een vieze keuken is verschrikkelijk. Onze eigen badkamer en keuken gaat zooooo luxe aanvoelen als we terug zijn.

Een van de meest luxe keukens op Moalboal, Filipijnen

2. Water uit de fles

Het water uit de kraan konden we in niet een van onze negen bezochte landen drinken. Wat betekend dat we een jaar lang elke dag bezig zijn geweest met het zorgen voor water. Altijd een fles mee op zak en inschatten hoeveel je die dag nodig hebt, want er is niks zo irritant dan midden in de nacht dorst hebben en erachter komen dat je niks te drinken hebt. Wat een welvaart in Nederland om de kraan open te kunnen doen en water te kunnen drinken dat ook nog eens superlekker smaakt.

Woestijn bij Huachachina, Peru

3. Valse waakhonden

Met name in Zuid-Amerika gebruiken mensen honden met name als waakhond. De honden slaan aan als je in de buurt van hun huis komt en we zijn tientallen keren ver achtervolgt en zelfs gebeten door honden tijdens wandelingen. Daarentegen hebben we ook vele schatjes ontmoet en zijn tijdens treks ook gezelschap gehouden door honden die soms wel 10 kilometer met ons meeliepen. Maar over straat lopen en elke paar meter schrikken en moeten uitkijken voor agressieve honden gaan we zeker niet missen.

Een van de lieve honden, hij 10 kilometer met ons meegelopen in Baños, Ecuador

4. Samen op de foto

Het hele jaar wil iedereen met ons, en vooral met Noa op de foto. De eerste maand van onze reis vond hij dat niet zo erg. Maar de foto’s gaan vaak gepaard met een knuffel, de vraag voor een kusje, geaai in zijn haar of een kneepje in zijn wang. Zelfs soms wel door een hele groep tegelijkertijd. Die goed bedoelde aandacht gaan wij, en met name Noa, zeker niet missen. Al hebben we met een glimlach op ons gezicht geleerd mensen vriendelijk af te poeieren of dan maar samen met Noa op de foto gingen om niet op tenen te stappen.

Op de foto met Filipijnse kinderen op het strand van El Nido.

Op de foto met een Boliviaanse carnaval drummer in Copacabana.

Op de foto bij rotsgraven in Toraja, Indonesië

5. Familie en vrienden missen

We gaan het zeker niet missen om het zoveelste grote nieuws van een zwangerschap, verloving, ziekte, of baan over Skype of Whatsapp te lezen in plaats van persoonlijk mee te maken. Alle gezellige feestjes, etentjes en avondjes kletsen te missen. Mijn beide zusjes wonen straks als ik thuiskom in een ander huis, vier bevriende stellen hebben een kindje gekregen, heel wat mensen hebben de nodige ziekten overwonnen en een vriendenstel is zelfs zelf op een reis van een half jaar als we terugkomen. Wat hebben we iedereen gemist en gaan we het komende jaar extra met ze meeleven. En wat zullen we moeten gaan wennen om niet meer alles met zijn drietjes te doen.